تازه‌ترين آماري كه بعد از پايان ثبت‌نام دوره‌هاي تحصيلات تكميلي ارائه شده، نشان داد آمار داوطلبان دكتري افزايش و آمار داوطلبان آزمون كارشناسي ارشد كاهش داشته است.
براساس آماري كه رئيس سازمان سنجش اعلام كرده ۷۵۹ هزار و ۸۷۲ داوطلب در سال ۹۵ براي پذيرش در سال ۹۶ ثبت‌نام كرده‌اند؛ درحالي‌كه در سال گذشته ۷۶۱ هزار و ۱۱۶ داوطلب و در 2سال گذشته (ثبت‌نام در بهمن ۹۳ و پذيرش در مهر ۹۴) ۸۱۲ هزار و ۸۱۲ داوطلب ثبت‌نام كرده بودند. به اين ترتيب از بهمن 1393تا الان تقاضا براي ثبت‌نام در اين مقطع به ميزان 53هزار نفر، يعني حدود 7درصدكمتر شده است. اين كاهش متقاضي براي فوق‌ليسانس‌ها در حالي است كه امسال يك آزمون ارشد براي پذيرش در همه دانشگاه‌ها و ازجمله دانشگاه آزاد برگزار شد و سال‌هاي گذشته 2 آزمون مجزا براي پذيرش در دانشگاه‌هاي دولتي و آزاد برگزار مي‌شد.
- ترافيك دكتر شدن
در برابر آمار ثبت‌نام داوطلبان در آزمون‌هاي دكتري نشان مي‌دهد كه تعداد داوطلبان نسبت به سال گذشته افزايش يافته است. هرچند كاهش در دوره‌هاي كارشناسي ارشد چندان چشمگير نيست اما ميزان تقاضا‌ها براي «دكتر شدن» افزايش معني‌داري داشته است و تغيير مسير تقاضاي تحصيلات تكميلي در ايران را نشان مي‌دهد. در سال ۹۴ كه آزمون دكتري براي پذيرش در دانشگاه‌هاي دولتي بود، تعداد ۲۰۱ هزار و ۶۶۰ داوطلب ثبت‌نام كرده بودند كه اين ميزان با افزايش ۵۰هزار نفري در دكتري سال ۹۵ با تعداد ۲۶۰ هزار و ۱۷۰ نفر به ثبت رسيده است و اين يعني دست‌كم 25درصد افزايش در متقاضيان.
افزايش تقاضا براي ادامه تحصيل در مقطع دكتري و آغوش گرم دانشگاه‌ها براي اين افراد، در حالي است كه چندي قبل اين وزير علوم بود كه در اين‌باره هشدار داد و گفت: «در شرايط كنوني نزديك به ۱۰۰ هزار دانشجوي دكتري حرفه‌اي (PHD) در كشور مشغول تحصيل هستند كه اين تعداد زياد است.»
محمد فرهادي همچنين به نقد سيستمي پرداخت كه خودش نقش اصلي در مديريت آن را بر عهده دارد و گفت: «400هزار دانشجوي كارشناسي ارشد در حال تحصيل هم داريم. بايد ساختار نظام آموزشي اصلاح شود؛ زيرا مشكل نظام آموزش عالي كشور مشكل تكنيسيني و مهارتي است.» البته اين تنها وزير علوم نيست كه به اين وضعيت انتقاد دارد، رئيس‌جمهور، حسن روحاني نيز در بهمن‌ماه سال 92و در اجلاس روساي دانشگاه‌ها و پارك‌هاي علم و فناوري گفته بود: «دولت دنبال دانشگاهي است كه بين كميت و كيفيت توازون داشته باشد.
خيلي خوشحال مي‌شوم كه بشنوم ۴۰ هزار دانشجوي دكتري داريم اما شما دانشگاه‌هاي دنيا را نگاه كنيد، ببينيد دانشجوي دكتري‌شان چند نفر است. فكر مي‌كنيد در سال يك دانشگاه بزرگ اروپايي و آمريكايي چند دكتري تحويل مي‌دهد. آمار را نگاه كنيد. من از بسياري از دانشگاه‌ها خبر دارم. خيلي خوب است كه همه دكتر شوند. من به هر كه مي‌رسم غيردكتر در ايران ظاهرا استثناست. ما كه افتخار مي‌كنيم همه داراي PHD باشند، تحقيق كرده باشند و مراحل علمي را پيموده باشند، خيلي خوب است اما واقعا كيفيت لازم هم وجود دارد؟»
خوب است بدانيد براساس نقشه جامع علمي كشور بايد در سال۱۴۰۴، 3درصد دانشجويان كشور دانشجوي مقطع دكتري باشند؛ درحالي‌كه هم‌اكنون تعداد اين دانشجويان 2درصد است. همه هشدارها درباره بالا بودن متقاضيان و دانشجويان دوره دكتري در حالي است كه فقط سال گذشته نزديك به 700دوره پسادكتري در كشور راه‌اندازي شده است.
نظر شما